عمان امروز_ بدن انسان دارای سیستمی هوشمند برای کنترل گرسنگی و سیری است که از طریق ارتباط میان روده، لوزالمعده و مغز عمل میکند. روده با گیرندهها و پروتئینهایی به نام نوروپپتید پوشیده شده است که اطلاعات مربوط به احساس گرسنگی یا سیری را منتقل میکنند. لوزالمعده نیز پپتیدهایی آزاد میکند که بر نحوه جذب و ذخیره مواد غذایی اثر میگذارند. این شبکه ارتباطی باعث میشود احساسات ما بر رفتار غذایی تأثیر بگذارند؛ بهطوریکه افراد هنگام شادی بیشتر سراغ غذاهای چرب و لذتبخشی مثل پیتزا و استیک میروند و در زمان ناراحتی تمایل به خوردن بستنی و شیرینی دارند. در چنین حالاتی، خوردن غذا معمولاً برای آرام کردن ذهن و دریافت احساس خوشی موقتی از طریق ترشح آندورفینها انجام میشود، نه برای رفع گرسنگی واقعی.
تشخیص گرسنگی احساسی از فیزیکی اهمیت زیادی دارد. گرسنگی واقعی بهتدریج بروز میکند و با خوردن هر نوع غذا برطرف میشود، در حالی که گرسنگی احساسی ناگهانی است و میل به غذای خاصی ایجاد میکند. در پرخوری احساسی معمولاً فرد بعد از سیر شدن هم به خوردن ادامه میدهد و در پایان احساس گناه میکند. اگر متوجه شدید حتی در حالت سیری غذا میخورید، یا هنگام ناراحتی به خوردن پناه میبرید، احتمالاً دچار پرخوری احساسی هستید.
محرکهای پرخوری معمولاً به چند دسته تقسیم میشوند: اجتماعی (برای همراهی با دیگران یا تطبیق در جمع)، احساسی (در پاسخ به استرس، تنهایی یا افسردگی)، موقعیتی (در اثر حضور در محیطهایی مثل رستوران یا تماشای تلویزیون)، فکری (بهدلیل افکار منفی و احساس بیارزشی) و فیزیولوژیکی (مثل حذف وعده غذایی یا خستگی). برای کنترل این رفتار باید ابتدا محرکهای خود را بشناسید. داشتن دفترچه غذایی کمک میکند تا متوجه شوید در چه شرایطی تمایل به خوردن پیدا میکنید.
برای کنترل پرخوری احساسی، باید از روشهای آرامسازی مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق استفاده کنید. اگر تنها مدت کوتاهی از وعده قبلی گذشته، کمی صبر کنید تا مطمئن شوید گرسنگی واقعی است. بهتر است خوراکیهای وسوسهانگیز را در خانه نگه ندارید و هنگام ناراحتی خرید نروید. خواب کافی، فعالیت بدنی منظم و نوشیدن آب کافی نیز نقش مهمی در کنترل اشتها دارند. همچنین انتخاب میانوعدههای کمکالری مانند میوهها، سبزیجات و ذرت بدون روغن به کاهش میل به پرخوری کمک میکند.
گاهی رژیمهای غذایی بسیار سخت و یکنواخت باعث افزایش میل به خوردن میشوند، بنابراین لازم است از غذاهای سالم و متنوع لذت ببرید. در زمانهایی که احساسات منفی دارید، ذهن خود را با فعالیتهایی مانند مطالعه، پیادهروی یا گفتوگو با دوستان درگیر کنید تا توجه از خوردن منحرف شود. در نهایت، اگر با وجود تمام این روشها هنوز کنترل خوردن برایتان دشوار است، مشاوره با رواندرمانگر میتواند به شما کمک کند تا ریشههای احساسی پرخوری را بشناسید و رابطه سالمتری با غذا و احساسات خود برقرار کنید.