عمان امروز_ یکی از شاخص‌های کلیدی سلامت جامعه، میانگین طول عمر است و مطالعات نشان می‌دهد هر چه سطح بهداشت و سلامت جامعه بالاتر باشد، امید به زندگی نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل، جوامعی با طول عمر بالاتر، جمعیت سالمندان بیشتری دارند. تحقیقات علمی نشان داده‌اند افرادی که عمر طولانی دارند، ویژگی‌های مشترکی دارند: خوردن صبحانه به‌طور منظم، مصرف وعده‌های غذایی کم‌حجم، داشتن وزن پایدار، مصرف روزانه میوه و سبزیجات و محدود کردن چربی و نمک در رژیم غذایی. علاوه بر تغذیه، حضور فعال در جمع خانواده و دوستان و ورزش منظم، نقش مهمی در افزایش طول عمر دارد.
تغییر ذائقه و حس چشایی با افزایش سن: با بالا رفتن سن، حس چشایی و بویایی سالمندان کاهش پیدا می‌کند، اما این کاهش لزوماً به کاهش لذت از غذا منجر نمی‌شود. داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای کاهش‌دهنده چربی خون و داروهای ضد سرطان و بیماری‌هایی مانند آلزایمر و جراحی‌های مغزی می‌توانند ذائقه سالمندان را تحت تأثیر قرار دهند. کاهش حس بویایی و چشایی می‌تواند خطر مصرف غذای نامناسب یا ناکافی را بالا ببرد.
پیشگیری از بیماری‌های مزمن: پزشکان هشدار می‌دهند که بیماری‌های مزمن در سنین میانسالی و سالمندی مانند یک زنجیره عمل می‌کنند؛ هر مشکل جدید می‌تواند عملکرد سلول‌ها را مختل کرده و ریسک پیشرفت بیماری‌ها را افزایش دهد. تحقیقات نشان می‌دهد عادات غذایی مناسب می‌تواند این زنجیره را قطع کند. حفظ وزن مطلوب، کاهش چربی‌های اشباع، افزایش مصرف میوه و سبزیجات، مصرف کافی کلسیم و ویتامین D همراه با فعالیت بدنی منظم، فیبر کافی و انتخاب مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها، می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی، دیابت، سرطان روده بزرگ و پوکی استخوان را کاهش دهد و سلامت چشم را نیز حفظ کند.
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان: مطالعات نشان می‌دهد بدن سالمندان با تغییراتی مواجه است که نیازهای تغذیه‌ای آن‌ها را متفاوت می‌کند؛ کاهش توده عضلانی و فعالیت بدنی → کاهش نیاز کالری، کاهش جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی و ضعف سیستم ایمنی از جمله مهم‌ترین تغییرات است. یک سوم افراد بالای ۷۰ سال ممکن است جذب ویتامین‌های B12 و فولیک اسید، کلسیم، آهن و روی در بدنشان کاهش یابد.
اصول برنامه غذایی سالمندان: متخصصان تغذیه تأکید می‌کنند برنامه غذایی سالمندان باید متنوع و متعادل باشد. حدود ۳۰٪ کالری باید از چربی، ۱۵٪ از پروتئین و ۵۵٪ از کربوهیدرات‌ها (ترجیحاً پیچیده) تأمین شود. چربی‌های غیر اشباع بهتر است از منابع گیاهی باشند و کلسترول روزانه کمتر از ۳۰۰ میلی‌گرم مصرف شود. غذاها باید ساده و کم‌حجم باشند و تمام نیازهای تغذیه‌ای را تأمین کنند.
گروه‌های غذایی مهم
نان و غلات: منبع انرژی، فیبر و ویتامین‌های گروه B. مصرف توصیه شده: ۶ تا ۱۱ سهم در روز.
شیر و لبنیات: منبع کلسیم، پروتئین و ویتامین‌ها برای سلامت استخوان و دندان. مصرف توصیه شده: ۲ تا ۳ سهم در روز.
گوشت، تخم‌مرغ، حبوبات و مغزها: منبع پروتئین، آهن و ویتامین‌های گروه B برای رشد و سلامت اعصاب. مصرف توصیه شده: ۲ تا ۳ سهم در روز. سالمندان با مشکلات قلبی یا کلسترول بالا باید مصرف تخم‌مرغ را محدود کنند.
میوه‌ها و سبزیجات: منبع ویتامین‌ها و مواد معدنی برای تقویت سیستم ایمنی، سلامت چشم و پوست. مصرف توصیه شده: ۲ تا ۴ سهم میوه و ۳ تا ۵ سهم سبزی در روز.
گروه متفرقه: نمک، شکر و چربی‌های اشباع باید محدود شوند. مصرف روغن‌های مایع غیراشباع و روش‌های پخت سالم مانند آب‌پز، کبابی و تنوری توصیه می‌شود.
کارشناسان تغذیه تأکید می‌کنند رعایت این اصول و مصرف روزانه هر چهار گروه اصلی غذایی، بهترین راه برای حفظ سلامت و کیفیت زندگی سالمندان است.